Nhạc Tiền Chiến

*>j<*

ĐƯỜNG HÀNH QUÂN Vượt núi băng sông. Chân tôi bước, giữa hương đồng cỏ nội. Vòng lá nguỵ trang đã bao lần thay lá mới. Tôi lên đường, theo tiếng gọi quê hương. Đời chúng ta đâu có giặc là ta cứ đi Tiếng hát năm xưa, bay bổng diệu kỳ Như chắp cánh vinh quang, người lính trẻ Đường hành quân mắt nhìn về quê mẹ. Mỗi bước đi vai mang nặng hờn căm. Một vết thương dao cắt đã mười năm. Bom đạn Mỹ ngày đêm gây tang tóc. Đạn bắn nhà thờ,lửa thiêu trường học. Em bé ngây thơ gục dưới mái nhà tranh Lửa đỏ khắp người gọi mẹ,mẹ tìm quanh. Trong trang sách em tôi máu tươi còn đang chảy. Tôi hành quân giữa những ngày tháng bảy. Lửa bỏng miền nam,lửa cháy trong tim. Cả nước xuống đường như biển đông lộng sóng Nòng súng tôi bốc khói tỏa niềm tin. Trên trời,mây,cỏ cây,sông núi. Đế quốc Mỹ không thể nào ngăn nổi Tia nắng hồng trên đỉnh núi trường sơn. Tôi đã nghe gió thổi từng cơn Cả miền nam đang biến thành giông bão Tôi đứng canh giữa đêm trường hải đảo. Sóng vỗ rì rào như tiếng mẹ hiền ru. Mắt sắc như dao xuyên mấy lớp mây mù. Nhìn cánh buồm nâu vươn mình trong gió lộng. Nếu giặc Mỹ đến đây làm biển động. Tay súng ,tay chèo rẽ sóng ra khơi. Mỗi mũi thuyền là một mũi tên lao. Trong đêm tối xác quân thù rơi xuống biển. Tôi hành quân một buổi chiêù trên bến. Giữa tấm lòng trìu mến của quê hương. Con đò ngang chở nặng những trưa hè Lục đà con sông trôi nhanh về biển cả. Tôi đã vượt qua sông Chu,sông Mã. Về sông Lam nghe tiếng hát đò đưa. ...Ơ này bạn tình ơi! Sông Lam giang ngày trong ngày đục. Núi Hồng lĩnh ngày một càng cao Bấy lâu ni mận nỏ hỏi đào Hỏi con chim hồng nhạn Anh bộ đội ở phương nào hỡi anh. Cô gái xã viên ơi. Tôi đang hành quân về quê hương Xô viết. Đồng lúa mênh mang,giọng hò tha thiết. Con mương dài in bóng những vì sao. Trên đầu tôi khói trắng đã bốc cao. Lớp lớp chen nhau chạy về trong mây bạc. Anh đã gửi cho em cả màu xanh và tiếng hát.. Bản tình ca rực đẹp tương lai. Tôi hành quân sắp hết một đêm dài Nghe dục dã tiếng gà kêu giới tuyến. Nghe đợt sóng như đất trời rung chuyển. Giấc mộng chưa tàn gà đã gáy sang canh. Hoa hướng dương trong ánh sáng bình minh. Những ngọn mầm xanh đang vươn mình ngạo nghễ. Anh giải phóng quân ơi,tôi có thể. Tôi gửi cho anh với chiến trường ca. Cả trái tim và trọn một bài ca. Đây chân anh bước khắp nẻo đường đất nước. Bao chiến công lấp lánh chiến kỳ. Các đồng chí theo tôi vào đội ngũ. Thưa chính ủy. Đường hành quân dù mưa ngàn thác lũ Dốc ngược đèo ngang, mây phủ trắng trường sơn. Dẫu nắng gắt ,dẫu thiếu muối thèm cơm. Tôi vẫn bước dưới ngọn cờ chiến thắng. Tôi nguyện làm mầm xanh non trên cành xanh của đảng. Làm chiến binh gang thép của nhân dân. Tuổi hai mươi này thêm một tuổi quân. Tôi nguyện giết hết quân thù để tổ quốc tự do. Tổ quốc trao cho tôi khẩu súng. Hỡi súng em yêu. Nếu gặp kẻ thù em hãy bắn vào tim cho trúng. Như cha,anh không hề chệch đường cày. Khi em cười là ngã gục xuống nơi đây. Từng phút từng giây không xa rời vị trí. Đời chúng ta đâu có giặc là ta cứ đi. Bão táp rung cây như quân thù lá rụng Kèn thúc quân đang xiết chặt vòng vây. Khúc quân hành tôi đi giữa trời mây. Ghi chép năm 1964 trong tập Ghi chép thơ:của tôi: "Thơ là bạn tâm hồn trong sáng nhất.Đã yêu thơ tôi giữ tấm lòng thơ" Thơ Puskin Puskin-sinh 6.6.1799 Biển A.S. Pushkin Em thân yêu đã bao giờ thấy biển Khi nắng chiều tắt dần trên bến Sóng rì rào ngoài bãi cát xa xôi Một cánh buồm soi sáng biển khơi Cùng những cánh hải âu trở về trên bến Mới hiểu lòng anh tháng ngày xao xuyến Nhớ thương Em dào dạt trong lòng… Em thân yêu đã bao giờ thấy biển Khi trăng lên rắc vàng trên sóng biếc Núi ngủ trong mơ nghe biển tâm tình Một tiếng còi tàu chìm giữa đêm thanh Một khúc hát buồn mênh mang trên bến cảng Mới hiểu lòng Anh rung lên sung sướng Giây phút êm đềm gần gũi bên Em Em thân yêu đã bao giờ thấy biển Khi bão tố từ nơi nào ập đến Gió điên cuồng tàn phá những rừng cây Sóng thét gầm xô vách đá lung lay Mưa xối xả phũ phàng trên bến cảng Mới hiểu lòng Anh bàng hoàng đau đớn Khi mối nghi ngờ lung lạc niềm tin Я вас любил TÔI YÊU EM ________________________________________ (Nguyên bản tiếng Nga) Я вас любил: любовь еще, быть может, В душе моей угасла не совсем; Но пусть она вас больше не тревожит; Я не хочу печалить вас ничем. Я вас любил безмолвно, безнадежно, То робостью, то ревностью томим; Я вас любил так искренно, так нежно, Как дай вам бог любимой быть другим. (Bản dịch nghĩa) Tôi đã yêu em: tình yêu hãy còn, có lẽ là Trong lòng tôi (nó) đã không tắt hẳn; Nhưng thôi, hãy để nó chẳng quấy rầy em thêm nữa. Tôi không muốn làm phiền muộn em bởi bất cứ điều gì. Tôi đã yêu em lặng thầm, không hy vọng, Bị giày vò khi thì bởi sự rụt rè, khi thì bởi nỗi hờn ghen. Tôi đã yêu em chân thành đến thế, dịu dàng đến thế, Cầu Chúa cho em vẫn là người được yêu dấu như thế bởi người khác. (Bản dịch thơ của Thúy Toàn) Tôi yêu em đến nay chừng có thể Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai; Nhưng không để em bận lòng thêm chút nữa, Hay hồn em phải gợn sóng u hoài. Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng,, Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen, Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm, Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em. Thơ Puskin Biển Tôi chưa ra biển bao giờ Ngỡ biển xanh, xanh màu im lặng Tôi chưa yêu bao giờ Ngỡ tình yêu là ảo mộng Ngày nay tôi đã ra biển rồi Biển nhiều sóng to, gió lớn Ngày nay tôi đã yêu rồi Tình yêu nhiều khổ đau - cay đắng Không gió lớn, sóng to không là biển Chẳng nhiều cay đắng, chắng là yêu... Thơ Puskin XIN LỖI EM Xin lỗi em vì một lý do nào? Thềm nhà tôi vẳng tiếng chân em bước Thì lúc ấy lối đi ngoài cổng trước Tôi vẫn tin cỏ chưa kịp mọc đâu Cỏ độ lượng cỏ cần biết rõ Tôi có gì xúc phạm với em đâu? Xin lỗi em vì một lý do nào? Em sẽ chẳng dừng chân nơi tôi đang đứng đợi Thì lúc ấy vẫn xôn xao lá mới Hàng cây đang hồi hộp chẳng nghỉ ngơi Cây thẳng thắng chưa tin điều phản bội Tôi có gì em đến nổi làm ngơ? Xin lỗi em vì một lý do nào? Em vờ vĩnh than phiền tôi đủ tội Thì lúc ấy tôi vẫn tìm trong bóng tối Chưa nhuộm đen được hết trái tim mình Muốn thật biết ai mới là gian dối Xin hãy chờ phán xét buổi bình minh Còn nếu em quả thật muốn xa tôi Người mới đến rũ em quên người cũ Xin nói đi đâu cần gieo tiếng dữ Ai chưa yêu, chưa cảm thấy bực mình Tôi chỉ xin mượn lời thơ nhắn nhủ : Cầu em được một người tình như tôi đã yêu em.... Thơ Puskin Nhớ Lạ quá ! Không hiểu vì sao Ðứng trước em anh lạnh lùng đến thế ? Nhưng anh đi rồi mình anh với bóng lẻ Mới thấy mình khẽ nói : Nhớ làm sao ?! Chúng nó cứ bảo nhớ là yêu Còn anh thì không biết nữa Tình yêu với anh sao kỳ lạ thế Lúc xa rồi mới thấy mình yêu ! Tình yêu đến nào ai có biết Tình yêu đi nào ai có hay ? Theo thời gian, trái đất nó cũng quay Tình yêu đến, tình yêu đi ... nào ai có biết Thơ Puskin Anh nhớ mãi phút giây huyền diệu Anh nhớ mãi phút giây huyền diệu Trước mắt anh, em bỗng hiện lên Như hư ảnh mong manh vụt biến Như thiên thần sắc đẹp trắng trong. Giữa day dứt sầu đau tuyệt vọng Giữa ồn ào xáo động buồn lo Tiếng em nói bên tai anh văng vẳng Bóng dáng em, anh gặp lại trong mơ. Tháng ngày qua những cơn gió bụi Đã xua tan mộng đẹp tuổi thơ Lãng quên rồi giọng em hiền dịu Nhoà tan rồi bóng dáng nguy nga. Giữa cô quạnh, âm u tù hãm Dòng đời trôi quằn quại hắt hiu Chẳng thiên thần, chẳng nguồn cảm xúc Chẳng đời, chẳng lệ, chẳng tình yêu. Cả hồn anh bỗng bừng bừng tỉnh giấc Trước mắt anh, em lại hiện lên Như hư ảnh mong manh vụt biến Như thiên thần sắc đẹp trắng trong. Trái tim lại rộn ràng náo nức Vì trái tim sống dậy đủ điều Cả thiên thần, cả nguồn cảm xúc Cả đời, cả lệ, cả tình yêu. Thơ Puskin Sương và Nắng Em cần anh như biển xanh cần sóng. Có mặt biển nào yên lặng được đâu anh. Em yêu anh bởi vì anh là nắng. Có hạt sương nào thiếu nắng lại long lanh. Em là sương, sương chỉ tan trong nắng. Dẫu chẳng hình hài nắng vẫn đọng lại trong sương. Anh là nắng khi bình minh trở dậy. Mang lửa trời trong ánh sáng ban mai. Em là sương đọng muôn vàn nỗi nhớ. Để tan đi trong những giấc mơ dài. Nhưng vẫn nguyện làm giọt sương mãi mãi. Soi nắng mặt trời mãi mãi chẳng tàn phai. Dẫu bão tố chẳng ra ngoài lòng nắng. Nắng lên rồi xin lại được làm sương. Vũ trụ không gian biến đổi khôn lường. Những buổi sáng có bao giờ bất biến. Những tia nắng không ngừng hiển hiện. Như đêm ngày luân chuyển chẳng chia ly. Mặt trời ơi! Sức nắng diệu kỳ. Đầy sương sớm với tâm hồn nguyên thuỷ. Với năm tháng vẫn quay về bền bỉ. Soi nắng mặt trời như từ kỷ sơ sinh. Em là sương, sương chỉ tan trong nắng. Nắng vô cùng nhưng đọng lại trong sương. Từ mênh mông tia nắng nhỏ bình thường. Gặp sương sớm bỗng ngời lên lóng lánh. Nếu vì nắng mà lòng sương bớt lạnh. Thì nhờ sương tia nắng mới long lanh. Đáng yêu sao hạt sương nhỏ hiền lành. Từ trong suốt mà làm nên tha thiết. Anh là nắng với sắc tình bất diệt. Mang lửa trời từ những kỷ xa xôi. Về đọng lại trong hạt sương nhỏ em ơi! Bản dịch đơn giản: Em là sương , sương chỉ tan trong nắng Nắng vô cùng , nắng chỉ đọng trong sương Từ mênh mông tia nắng bình thường Gặp sương sớm bỗng ngời lên ánh sáng. Nếu vì nắng mà lòng sương bớt lạnh Chỉ vì sương mà nắng bớt long lanh Từ trong suốt mà làm nên tha thiết Nửa vời từ những kỉ niệm xa xăm. Anh là nắng với sắc trời bất diệt Vì đọng trong lòng giọt sương nhỏ long lanh Em cần anh như biển xanh cần sóng Có mặt biển nào lại phẳng lặng đâu anh. Em là sương , sương chỉ tan trong nắng Nắng vô cùng , nắng chỉ đọng trên sương Em yêu anh bởi vì anh là nắng Có giọt sương nào thiếu nắng lại long lanh. Thơ Puskin Em ơi… Em ơi đã đến lúc rồi Tim anh mong sống một đời yên thân Ngày ngày tiếp nối bay dần Mỗi ngày đem mất một phần đời ta, Hai ta đang sống đây mà… Nhưng như đã chết, thân ra bụi rồi Có đâu hạnh phúc em ơi, Còn chăng yên tĩnh và đời tự do. Từ lâu anh chỉ trông chờ Như người kiệt sức, mong giờ thoát thân Kiếm nơi yên ổn làm ăn Với bao tình cảm trong ngần chở che. Thơ Puskin Đám mây đen Đám mây rớt của bão dông tản mạn ! Một mình ngươi vun vút trên thanh không, Một mình ngươi dăng bong đen ảm đạm Một mình ngươi làm ủ dột ngày hồng. Vừa mới đó ngươi bao trùm tứ phía, Quanh mình ngươi quấn quít những chớp lòe Và ngươi thét tiếng sấm rung kì lạ Và ngươi mưa sũng mặt đất khát khô. Thôi đủ rồi, cuốn đi ! Thời đã hết, Mặt đất bừng tươi, dông tố đã qua, Và ngọn gió, vờn lộc non lá biếc, Đuổi nhà ngươi khỏi trời đất lặng tờ Thơ Puskin Dông tố Anh có thấy cô nàng xiêm áo trắng Trên đỉnh cao giữa sóng nước bao la Khi sủi sục trong mịt mù bão lớn, Biển dâng trào đùa bỡn với bờ xa, Khi những tia chớp lòe bừng chiếu sáng Phủ lên nàng đỏ rực ánh hào quang Và khi gió thổi vào nàng điên loạn, Làm cuộn bay phấp phới chiếc khăn nàng ? Ôi, biển cả trong mịt mờ bão tố Và trời mây muôn ánh chớp đẹp sao ? Nhưng tin tôi : cô nàng trên mỏm đá Đẹp hơn nhiều sóng, bão với trời cao. Thơ Puskin Ánh mặt trời … Ánh mặt trời của ban ngày đã tắt Sương chiều nhẹ đã trùm lên biển biếc. Hỡi buồm ngoan, hãy phần phần reo lên Ngươi, biển lam, hãy cồn sóng dưới thuyền ! Ta nhìn thấy dải bờ xa tăm tắp Những miền kì diệu mảnh đất miền Nam Xao xuyến buồn ta gắng đi rộng khắp, Say mê niềm hồi tưởng xa xăm… Ta cảm thấy lệ ứa đôi tròng mắt Hồn sôi sục và cũng ngập ngừng; Những mơ cũ lượn bên tôi quanh quất, Chợt nhớ tình điên dại những ngày xuân, Nhớ những khổ đau, những niềm thân ái Với những giày vò của những ước mong lừa dối. - Hỡi buồm ngoan, hãy phần phật reo lên, Ngươi, biển lam, hãy cồn sóng dưới thuyền ! Bay đi, con tàu ! Hãy đưa ta xa tắp Trên sóng đổi dời của những biển khơi huyền hoặc Nhưng chớ đưa về bờ bến thê lương Của tổ quốc còn mờ mịt sương. Chớ về nơi đã bừng lửa của muôn khát vọng, Nơi những nàng thơ dịu thầm cười mỉm cùng ta, Nơi tuổi trẻ đã sớm tàn trong những cơn bão dột, Vui hãy vèo, buồn ở lại trái tim ta. Là kẻ đi tìm những ảnh hình mới mẻ, Ta bỏ các ngươi, hỡi những miền nhạt tẻ, Ta bỏ các ngươi những đứa con của lạc thần, Những bạn bè chốc lát của thời xuân. Và những cô nàng lừa đảo ta đã quên, Những bạn gái của tuổi xuân vàng ngọc, Ta lãng quên…nhưng có gì chữa được Những vết sâu tình, vết thương của trái tim. Hỡi buồm ngoan, hãy phần phật reo lên, Ngươi, biển lam, hãy cồn sóng dưới thuyền ! Thơ Puskin Arion Bọn chúng tôi khá đông đúc trên thuyền Một số người cố gắng kéo buồm căng. Một số khác cũng đồng tâm hiệp sức Ấn những mái chèo khổng lồ sâu biển nước Của chúng tôi người cầm lái thông minh, Cúi tỳ trên tay lái giữa yên bình Im lặng lái chiếc thuyền buồm chở nặng Còn mình tôi – đầy niềm tin thanh thản – Tôi hát ca cho thủy thủ…Đột nhiên Trận cuồng phong cuốn đến dậy sóng cồn… Người cầm lái, các tay chèo chết cả ! Chỉ một mình tôi, ca nhân huyền bí, Trận bão dông xô dạt lên bờ Tôi lại ca những khúc hát xưa kia, Và tấm áo thi nhân tôi ướt sũng, Trên vách đá tôi đem phơi dưới nắng. Thơ Puskin Cây Antsa Trong sa mạc khô cằn xơ xác, Trên một vùng đất bỏng cháy nung Như một tên lính canh hung ác, Antsa trơ trọi giữa mênh mông. Trời đất giữa đồng hoang khô rát Đẻ nó ra trong một bữa giận hờn Ban cho nó cành lá xanh chết choc Và truyền cho nhựa độc khắp mình. Chất độc thấm ứa tràn qua vỏ Dưới nắng trưa giàn giụa chảy ròng Và chiều xuống nhón hòn đông đặc Bám trên thân từng lớp nhựa trong. Loài chim chóc không dám nghiêng cánh tới Lũ hùm beo thôi bén mảng tới gần – Chỉ có gió cuốn từng cơn ghé vội Và bay đi mang chất độc lên đường. Và nếu đám mây đen trôi dạt Vấy nước lên đám lá xanh um Thì nước mưa đã biến thành chất độc Nhỏ từ cành xuống cát bỏng như hun. Nhưng một kẻ uy quyền đưa mắt Bắt một người tới gốc Antsa : Thì người nọ tuân theo tức khắc, Sáng hôm sau mang chất độc về nhà. Mang về chất nhựa trong chết chóc Lẫn cành khô lá phủ héo quăn, Mồ hôi lạnh trên chán nhăn nhợt nhạt. Nhỏ ròng ròng như lạch nước giá băng. Về tới nơi con người ngã phục Trong mái lều trên mảnh chăn ngang. Người nô lệ phận hèn chết gục Dưới chân tên bạo chúa hung tàn. Còn tên chúa lấy ra chất độc Tẩm mũi tên, tên trúng đích trăm lần Đem chết chóc gieo ra ngoài bờ cõi Qua biên thùy sang các nước lân bang. Thơ Puskin Đóa Hoa đó! Đóa hoa khô cằn Ép trang giấy cũ Hương sắc phai tàn Như sách – lãng quên Nhưng trong một thoáng Hương tràn tâm tôi Hình ảnh xa vời Hồn tôi ấp ủ Hoa từ đâu tới? Từ một dòng suối? Với nhân duyên nào Có từ bao lâu? Ai đã ngắt hoa Ép trang sách mỏng? Chẳng biết vì sao Trang này được chọn? Những câu nói yêu Về trong tâm trí Những lời khát khao Đớn đau chia ly Định mệnh phũ phàng Tàn trong bước đi Chìm trong quên lãng Trong khu rừng buồn Bóng mát đau thương? Anh vẫn trên đời? Em yêu còn không? Trong cõi hồng trần Nơi nào vấn vương? Hay đã phai tàn Như hoa đơn côi Khô trong sách úa Lạ lùng, vô hương? Thơ Puskin Bông hoa nhỏ Tôi bỗng thấy một bông hoa khô úa Quên trong trang sách, đã bay hương Từ đó lòng tôi bao chan chứa Tràn ngập niềm mơ ước lạ thường: Hoa nở nơi nao? Xuân nào vậy? Nở có lâu không? Ai hái đi? Một bàn tay lạ hay quen đấy? Hoa đặt vào đây có chuyện gì? Hoa kỷ niệm ngày vui xum họp? Hay một chiều bất hạnh chia ly? Hay buổi dạo chơi lang thang cô độc? Dưới bóng rừng cây, đồng nội im lì? Chắc chàng còn sống? Nàng sống chứ? Không biết bây giờ họ nơi nao? Hay cả hai người cùng tàn rũ? Như bông hoa bí ẩn ngày nào? Đóa Hoa đó! Đóa hoa khô cằn Ép trang giấy cũ Hương sắc phai tàn Như sách – lãng quên Nhưng trong một thoáng Hương tràn tâm tôi Hình ảnh xa vời Hồn tôi ấp ủ Hoa từ đâu tới? Từ một dòng suối? Với nhân duyên nào Có từ bao lâu? Ai đã ngắt hoa Ép trang sách mỏng? Chẳng biết vì sao Trang này được chọn? Những câu nói yêu Về trong tâm trí Những lời khát khao Đớn đau chia ly Định mệnh phũ phàng Tàn trong bước đi Chìm trong quên lãng Trong khu rừng buồn Bóng mát đau thương? Anh vẫn trên đời? Em yêu còn không? Trong cõi hồng trần Nơi nào vấn vương? Hay đã phai tàn Như hoa đơn côi Khô trong sách úa Lạ lùng, vô hương? Bông hoa nhỏ Tôi bỗng thấy một bông hoa khô úa Quên trong trang sách, đã bay hương Từ đó lòng tôi bao chan chứa Tràn ngập niềm mơ ước lạ thường: Hoa nở nơi nao? Xuân nào vậy? Nở có lâu không? Ai hái đi? Một bàn tay lạ hay quen đấy? Hoa đặt vào đây có chuyện gì? Hoa kỷ niệm ngày vui xum họp? Hay một chiều bất hạnh chia ly? Hay buổi dạo chơi lang thang cô độc? Dưới bóng rừng cây, đồng nội im lì? Chắc chàng còn sống? Nàng sống chứ? Không biết bây giờ họ nơi nao? Hay cả hai người cùng tàn rũ? Như bông hoa bí ẩn ngày nào?

Không có gì xa lạ đối với con người

Thứ Hai, 15 tháng 9, 2014